Floortime leert je vanuit het kind te kijken

Sinds een aantal jaar geef ik de basisopleiding Floortime/DIR voor paramedici bij Pro Education. Graag vertel ik iets over mijn keus voor deze methode als ondersteuning in mijn werk als kinderfysiotherapeut.
Bij mijn afstuderen aan de Academie voor Fysiotherapie Jan van Essen in 1980 koos ik als onderwerp voor mijn afstudeerscriptie: Kinderen en Fysiotherapie. Tijdens de opleiding viel mij op dat bij de behandelmethodes werd uitgegaan van het volwassen lichaam. Tijdens mijn stage met kinderen had ik daardoor geen idee hoe ik moest handelen. Mijn supervisor was Paul Helders, voorloper en later hoogleraar Kinderfysiotherapie. Ik werd meteen gegrepen door zijn speelse manier van handelen, kijken en omgaan met kinderen.

In de jaren erna kwam in het werkveld meer aandacht voor het gericht behandelen van kinderen, maar ook toen bleef opvallen dat de theorie en de praktijk regelmatig niet op elkaar aansloten. De eerste waardevolle aanvulling op de reguliere methodes was de kennis van sensorische informatieverwerking. Opeens werden gedragingen van kinderen duidelijker herkenbaar en kon ik mijn handelen daarop afstemmen.

Uitgaan van de functioneel-emotionele ontwikkeling
Pas later, bij het werken in een multidisciplinaire setting met kinderen met uiteenlopende uitdagingen op alle ontwikkelingsgebieden, waarbij gedrag en ontwikkeling in het gedrang waren, bleek ook dit niet voldoende. In het samen kijken naar kinderen, en het anders kijken naar kinderen miste voor mijn gevoel een schakel. Waarom deed ik zo mijn best om contact te maken met het kind en lukte dat niet of onvoldoende? Waarom kon ik ouders onvoldoende (functioneel) advies geven? Waarom wilden we samen het kind veranderen, terwijl het kijken wat het kind van ons nodig had veel logischer leek? Van collega’s kreeg ik kinderen doorgestuurd met de opmerking: ‘’Hier kan ik niks mee, dit kind is niet opdrachtgericht!’’ of ‘’Ik kan geen test afnemen, dus dit kind heeft zo’n laag niveau dat ik er maar niet aan begin.” Terwijl er heel duidelijk een hulpvraag was op het gebied van de sensomotoriek, wat toch echt het werkgebied van de kinderfysiotherapeut is!

De workshop Floortime was voor mij een eyeopener. Al tijdens het eerste jaar van de opleiding tot Floortime Professional op het ICDL in Washington DC vielen de puzzelstukjes op hun plaats. Bij deze ontwikkelingsgerichte methode wordt uitgegaan van de functioneel-emotionele ontwikkeling, iets waar nauwelijks aandacht voor is in de kindgerichte paramedische opleidingen. Terwijl dit een heel belangrijke indicator is voor het niveau van aanbieden van spel, bewegen, taal en contactname. 
Bij het werken met kinderen met uitdagingen op alle ontwikkelingsgebieden geeft de methode een mooi handvat om alle professionals rond het kind dezelfde taal te laten spreken. Elke professional blijft werken vanuit zijn eigen expertise en heeft de andere professional nodig om zijn therapie te ondersteunen. Ouders zijn hierin volwaardig teamlid, zij kennen het kind tenslotte het best.

Wat heeft dit kind nodig?
Het werken met kinderen met een andere ontwikkeling, niet alleen de kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum maar eigenlijk alle kinderen met een andere ontwikkeling, heeft voor mij een ander dimensie gekregen. Het samenwerken met andere disciplines heeft mij een enorm brede kijk geleverd waardoor doorverwijzen en samen kijken een enorme meerwaarde is voor de ondersteuning van de ontwikkeling van het kind. En ook het duiden van het hoe en waarom naar de ouders en andere zorgverleners om het kind heen. Een kind leert in een positieve omgeving, waarin gezien wordt wat zijn sterke kanten zijn om zijn uitdagingen te ondersteunen. Ouders leren weer plezier te hebben met het kind, en de omgeving leert aan te sluiten, te herkennen en los te laten als het moet. De sensorische informatieverwerking heeft een essentiële rol hierin, net als bewegen en plezier maken.

Hiermee gaan we van ‘’het kind moet veranderen om in een groep te passen ‘’ naar ‘’wat heeft dit kind met deze uitdaging van mij nodig om een logische volgende ontwikkelingsstap te maken’’. 


Karen Visman, kinderfysiotherapeut in haar eigen praktijk, sensomotorisch therapeut en Floortime-professional