Het lijkt mij vanzelfsprekend dat wij allen onze loopbaan als therapeut begonnen met de wens om goede zorg te leveren. Maar wat is goede zorg? Ver terug in de vorige eeuw, toen ik mijn opleiding afrondde, leek dat niet zo’n ingewikkeld vraagstuk. Je nam tot je wat de opleiding je te bieden had en ervaring deed de rest. Van internet en evidence based was nog nauwelijks sprake.
Nu zijn het andere tijden. We worden overspoeld met informatie en onze beroepsvereniging en opleidingen hebben het evidence based handelen omarmd. Onder cursisten en collega’s hoor ik verschillende geluiden. Weerstand tegen het werken met evidentie, maar ook volledige afwijzing van alles wat niet bewezen kan worden, kom ik beide tegen.
Het ideale behandelplan
De raad voor Volksgezondheid heeft in 2017 een mooi rapport geschreven over het spanningsveld tussen het belang van evidentie aan de ene kant en de valkuilen en nadelen ervan aan de andere kant (Zonder context geen bewijs). Het bevat veel informatie om kritische afwegingen te kunnen maken. Een hele lap tekst, maar zeer de moeite waard voor zoekers naar ‘waarheid’ en ‘zekerheid’.
Het lijkt mij heerlijk, de zekerheid dat je altijd dat doet, wat het beste is voor de cliënt. Het lijkt me voor de cliënt ook heerlijk: een therapeut die je opmeet, doortest, je gegevens in de computer zet en met één druk op de knop het ideale behandelplan tevoorschijn tovert…
Echt? Nee, niet echt. Waar blijft de cliënt dan als mens? Waar blijft de therapeut dan als mens? Wat gebeurt er met het verhaal, de context van het leven? Waar is de connectie, het helende menselijke contact en de intuïtieve verbinding?
Intuïtie versus wetenschap?
Volgens de Raad voor Volksgezondheid, is die zekerheid inderdaad een illusie en moeten we leren leven met het feit dat er binnen de zorgverlening nooit sprake is van zekerheid. Voor hoe dat moet, worden helaas geen richtlijnen gegeven. Terug bij af… Wat moeten we met het spanningsveld? Intuïtie lijkt tegenwoordig soms een vies woord in de wetenschap. Strijdig zelfs: intuïtie staat aan de ene kant van het spectrum, wetenschap er lijnrecht tegenover.
Ooit heb ik een mooie oplossing geleerd voor die spagaat. De lijn met uitersten omvormen tot een diagram, waarbij intuïtie langs de ene, en wetenschap langs de andere as komt te staan. Optimale zorg ontstaat bij een optimale mix: wat de therapeut doet, voelt goed én is gestoeld op wetenschappelijke kennis. Voor mij werkt het. Ik kan er beide kanten van mezelf in kwijt. Mijn eigen innerlijke wetenschapper én mijn eigen sterk intuïtieve zelf blijken prima te kunnen samenwerken!
Het rapport verwoordt dit prachtig in een citaat van Pablo Picasso:
“Learn the rules like a pro, so you can break them like an artist”
Want dat is wat goede zorgverlening is: Kunst met een grote K!
Marjolein Neefjes, Logopedist en Toegepast Psycholoog i.o.
