Dieetcultuur en lichaamsbeeld: het streven naar een bepaald lijf versus acceptatie van onszelf.

Zoals ik in mijn vorige blogs al aangaf: als diëtist speel je een cruciale rol bij het bevorderen van een gezonde relatie met voeding en het eigen lijf en willen we uiteraard mensen ondersteunen bij het bereiken van hun doelen. Dit hoeft natuurlijk niet per se aan de hand van de methoden die ik eerder beschreef, ACT en/of Intuïtief Eten. Maar we komen in onze praktijk wel vaak mensen tegen die zo verwikkeld zijn geraakt in dieetcultuur dat ze een heel negatief lichaamsbeeld hebben. Hoe kunnen we daarmee omgaan?

In onze moderne maatschappij worden we voortdurend blootgesteld aan de invloed van dieetcultuur en de druk om aan bepaalde schoonheidsnormen te voldoen. Het nastreven van het 'perfecte' lichaam is een constante strijd die velen van ons ervaren. In deze blog ga ik in op de relatie tussen dieetcultuur en lichaamsbeeld, en hoe deze zoektocht naar ‘het ideale lijf’ ons zelfbeeld kan beïnvloeden. Ik vind het zelf als diëtist (en psycholoog) heel belangrijk om een positiever lichaamsbeeld te bevorderen in een cultuur die wordt gedomineerd door diëten en externe schoonheidsstandaarden.

Dieetcultuur legt de nadruk op uiterlijke verschijning en promoot vaak een 'one size fits all'-benadering van schoonheid. Via films, sociale media, tijdschriften en advertenties worden we geconfronteerd met afbeeldingen van perfecte lichamen die de norm lijken te zijn. Dit creëert een gevoel van ontoereikendheid en bij veel mensen een verlangen naar verandering en verbetering. Deze mensen komen bij ons in de praktijk, met de vraag of we hen kunnen helpen met gewichtsverlies.

Wat belangrijk is om te beseffen: deze nadruk op uiterlijk heeft een schadelijke invloed op ons lichaamsbeeld. Het vergelijken van onszelf met onrealistische schoonheidsstandaarden kan leiden tot gevoelens van ontevredenheid, onzekerheid en een laag zelfbeeld. Het kan ook leiden tot negatieve gedachten en gedragingen, zoals het ontwikkelen van eetstoornissen of het constant volgen van restrictieve diëten. En de mensen die hier last van hebben komen juist bij ons, omdat ze denken dat wij hen kunnen helpen om nog dat extra beetje af te vallen.

Het bevorderen van een positief lichaamsbeeld is essentieel voor onze geestelijke gezondheid en welzijn en vind ik een duidelijke taak van ons als diëtisten. Hoe kun je mensen ondersteunen in het bereiken van hun doelen, maar omzeil je enkele belangrijke valkuilen? Hierbij een aantal tips om een positiever lichaamsbeeld te bevorderen:

• Bewustwording en kritisch denken: Wat ik altijd bespreek met mijn cliënten is dat het belangrijk is om je bewust te zijn van de invloed van dieetcultuur en de media op je perceptie van schoonheid. Photoshop is bijvoorbeeld overal, en het kan helpen om echt kritisch te kijken naar gemanipuleerde afbeeldingen en te beseffen dat lijven divers en uniek zijn.
• Focus op gezondheid, niet op uiterlijk: het belang van uiterlijk wordt met name voor vrouwen enorm overschat en vrouwen zijn daar zelf in gaan geloven. Ik benadruk dus altijd dat het functioneren van je lijf misschien wel meer aandacht zou moeten krijgen: wat kan je lijf allemaal? Hoe ondersteunt het jou bij het behalen van je doelen? Ik verleg de focus van het uiterlijk naar het bevorderen van een gezonde levensstijl. Concentreer je op het voeden van je lichaam met voedzaam voedsel (in mijn geval betrek ik hier uiteraard Intuïtief Eten bij om restrictieve patronen te doorbreken). Lichaamsbeweging, waarbij de nadruk ligt op doen wat je leuk vindt, en het bevorderen van mentaal welzijn hoort hier uiteraard bij.
• Zelfzorg en zelfacceptatie: Koester je lichaam en wees dankbaar voor wat het kan doen. Ik raad mijn cliënten aan om gebruik te maken van zogenaamde positieve affirmaties (bijvoorbeeld ‘mijn lijf is goed zoals het is’) en om aan meditatie, yoga of journaling te doen, om zelfacceptatie en rust te bevorderen.
• Kritische kijken naar je social media-feed: veel van mijn cliënten volgen influencers die een ‘gezonde leefstijl’ promoten, waarin juist restrictie en een ideaal lijf voorop staat. Ik raad ze dus aan om selectief te zijn in wat ze consumeren op social media. Een concrete tip is dan: volg accounts die positieve lichaamsbeelden bevorderen en verwijder accounts die je onzekerheid of negatieve vergelijkingen juist in de hand werken.

Dit alles met de achterliggende gedachte: je lijf is goed zo, ongeacht de omvang. Dan wordt het makkelijker om voor dat lijf te willen zorgen, in plaats van er steeds de strijd mee aan te gaan.

Femke Buwalda – diëtist

Dr. Femke Buwalda werkt sinds 20 jaar als psycholoog (Rijksuniversiteit Groningen) en is sinds 7 jaar ook gewichtsneutraal diëtist. Zij schreef het boek Bite me – met intuïtief eten en zelfacceptatie naar een gezond leven (Boom Amsterdam), over hoe de dieetcultuur achter je te laten. Femke heeft een eigen praktijk waarin zij mensen helpt meer rust en acceptatie omtrent eten en hun lijf te ervaren. Femkes motto: elk lijf is een goed lijf.