Ergotherapeut Birgit van Engelshoven over het belang van valpreventie

Birgit van Engelshoven is ergotherapeut en is gespecialiseerd in valpreventie. Haar praktijk Ergotherapie Ede is gevestigd in medisch centrum Veluwse Poort in Ede. Bij Pro Education geeft Birgit de cursussen Valpreventie Basis en Valpreventie Vervolg. Zij legt uit waarom en hoe valpreventie meer aandacht moet krijgen.

Steeds meer valincidenten

We zien de zorgkosten gerelateerd aan valincidenten enorm stijgen. Kijk maar eens op veiligheid.nl. Dat is logisch, want er zijn steeds meer ouderen en we leven steeds langer. Valincidenten komen dan ook steeds vaker voor. Daarnaast zijn de letsels heftiger. De revalidatie duurt dan ook steeds langer en er is meer zorg nodig als mensen daarna weer naar huis gaan.
 
Het is heel jammer dat zorgverzekeraars wel ergotherapie en fysiotherapie vergoeden bij secundaire en tertiaire preventie – dus om te voorkomen dat iemand nóg een keer valt na een eerder valincident – en niet voor primaire preventie. Maar als je iemand al van tevoren op zijn gedrag wijst en zo het eerste valincident al voorkomt, zijn de kosten veel lager.

Verschillende factoren

Lastig is dat een valincident altijd ontstaat door meerdere factoren. Bijvoorbeeld een combinatie van houdingsverval, slapper wordende spieren, een lage bloeddruk en te snel opstaan als de deurbel gaat. Met primaire preventie zorg je ervoor dat iemand zich hiervan bewust is en dan niet te snel opstaat en naar de deur loopt. Het probleem is dat die verschillende factoren heel geleidelijk ontstaan als we ouder worden. Daardoor hebben we vaak niet in de gaten dat we steeds meer risico lopen. Bovendien zijn we liever niet bezig met dit verval en dan komen het bewustzijn en de angst voor vallen pas als we daadwerkelijk een keer zijn gevallen.
 
Het zou goed zijn als verzekeraars hierin het evidence-based denken wat zouden loslaten. Nu ben je verzekerd voor zorg op basis van beproefde methoden en niet voor preventie. Daar moet je zelf maar voor zorgen, terwijl preventie heel veel zorgkosten zou kunnen voorkomen. Hier kan de overheid ook een rol in spelen, want die kan verzekeraars dingen opleggen.

Multidisciplinaire aanpak nodig

Bij valincidenten spelen altijd meerdere factoren. Dat vraagt dus om een multidisciplinaire aanpak. Toch zie je bij valpreventie dat er alleen een fysiotherapeut of een ergotherapeut mee aan de slag gaat. Maar de apotheek kan bijvoorbeeld een medicijncheck doen, om te kijken of verstrekte medicijnen invloed hebben op valgevaar. De praktijkondersteuner van de huisarts weet of er sprake is van lage bloeddruk. De thuiszorg heeft een grote rol in de signalering, maar ook mantelzorgers en familieleden hebben een signalerende functie. Daar ligt voor ons als medisch centrum weer rol, of zelfs een plicht, om mensen voor te lichten. Het begint al als je iemand ziet wankelen. Dat betekent dat een van de systemen in de balans aan het afnemen is en dat is eigenlijk het moment dat je al wilt ingrijpen. Om dat voor elkaar te krijgen, moet er nog hard aan worden gewerkt met z’n allen.