Behandelen van het fasciale systeem: Hype of zinvolle therapie?

Binnen de fysiotherapie worden er steeds meer nascholingen aangeboden over de fascia en fasciatherapie. Zoveel dat je gaat denken: wat maakt dit nu als therapie zoveel anders dan bijvoorbeeld manuele therapie of fysiotherapie?
 

Het fasciale systeem en zijn geschiedenis

Dan moeten we eigenlijk terug in de geschiedenis en kijken naar de ontwikkelingen in het onderzoek naar de anatomie van het menselijk lichaam. Er is daarbij lange tijd in het onderzoek van het bewegingsapparaat en de organen één structuur consequent verwijderd, en dát was de fascie of het bindweefsel om alle organen en andere weefsels. Dit werd verwijderd zodat men beter de spieren, zenuwen, botten en organen in beeld konden brengen net zoals je kon zien in de anatomische atlassen.

Men was van mening dat deze lagen overbodig waren, en nog steeds wordt de basis van de anatomie zo aangeboden. We worden ons echter steeds meer bewust dat het fasciale systeem van het menselijk lichaam van groot belang is voor het functioneren en belangrijke functies heeft. Functies zoals bescherming en het geven van steun, maar ook voor het vervoer van voedingsstoffen en communicatie van cellen met de omgeving. Daarnaast heeft het fasciale systeem een belangrijke rol binnen het immuunsysteem.
 

Het fasciale systeem en functiestoornissen

Het fasciale systeem wordt steeds meer als een geheel gezien waar alles met elkaar verbonden is. De verschillende lagen van dit systeem vormen een continuüm waarin ze met elkaar zijn verbonden.
Met deze gedachte in ons achterhoofd kunnen we mogelijk meer inzicht krijgen in de ontwikkeling van (chronische) pijnklachten en functiestoornissen door daarbij te denken in ketens en aan oorzaak en gevolg.

Zo kwam er onlangs een patiënte bij me met thoracale rug, nek- en schouderklachten aan de linkerkant. Zij had moeite met lang zitten en bukken voelde ook stijf aan. In de voorgeschiedenis was zij geopereerd aan de galblaas en deze was met een kijkoperatie verwijderd. Nadien waren de nek, schouder- en rugklachten niet direct maar wel over langere tijd ontstaan.
 

Denken in ketens

Met de gedachte dat alles met elkaar verbonden is - en de buikwand ook tot dit continuüm behoort -  kan in dit geval een beperkte mobiliteit van de fascie van de buikwand zijn ontstaan. De daarbij ontstane verklevingen kunnen de bewegingsbeperkingen van de wervelkolom, heup en schouder veroorzaken. Het glijden van de verschillende organen en fascielagen ten opzichte van elkaar is dan mogelijk verminderd, met een directe invloed op het bewegingsapparaat. Vaak beschrijven patiënten dit dan als een drukkend gevoel in de buik en rug dat niet minder wordt met bewegen. Verandering van bindweefselvezels door veranderde functie én het verlies van vloeistoffen tussen de verschillende lagen zijn hiervoor verantwoordelijk.
 

Therapie op weefselniveau of meer?

Met bijvoorbeeld fasciatherapie, osteopathie, viscerale therapie, dry-neelding, tapen en oefentherapie kan men deze structuren goed beïnvloeden. Maar wat vooral belangrijk is dat de therapeut naar de gehele mens kijkt en de focus van een deel naar het totale lichaam verplaatst.

Niet eenvoudig - maar bij aanhoudende klachten vaak wel de oplossing. En natuurlijk moeten ook de psychosociale factoren niet vergeten worden. Want waardoor wordt uiteindelijk het normale herstel na de operatie in eerste instantie belemmerd? Hierbij spelen bijvoorbeeld aanhoudende stressfactoren, ziekte, bewegingsangst of bewegingsarmoede een grote rol.

Interesse in het vak fysiotherapie? Lees dan eens verder bij de opleiding Kort HBO Fysiotherapie. Juist verder leren als professional in de zorg? Dat kan met onze geaccrediteerde vervolgcursussen:

• Beweeginterventie Chronische Pijn
• Snijzaal Cursus: Hoofd en Hals
• Ergotherapie bij Cliënten met Vermoeidheidsklachten

Jacqueline Maas – fysiotherapeut & manueel therapeut

Jacqueline studeerde fysiotherapie aan de Hogeschool Rotterdam en manuele therapie Maitland-concept in Roermond. Door haar brede interesse verdiepte ze zich ook in voeding en viscerale therapie. Ze is werkzaam in haar eigen praktijk voor geïntegreerde manuele therapie in Capelle aan de IJssel en heeft veel ervaring in het behandelen van klachten van baby’s, kinderen en volwassenen met uiteenlopen de klachten van het bewegingsapparaat. Haar specialismen zijn hoofdpijn-, voet- en rugklachten.