Hart-, long- en vaatfysiotherapie in 2017 onmisbaar

Op alle deelgebieden van de hart-, vaat- en longverbijzondering is er voor de fysiotherapeut goed nieuws te melden. De onderbouwing en erkenning van het effect van oefentherapie bij patiënten met deze aandoeningen is duidelijk toegenomen. Het effect van revalideren en coachen naar een actievere leefstijl is concreet en wordt door steeds meer wetenschappelijke studies aangetoond. 

In Nederland hebben bijna een miljoen mensen vernauwingen of verstoppingen in hun beenslagaderen. Indien men tijdens het lopen hierdoor pijnklachten krijgt, noemt men dit in de volksmond etalagebenen, in vaktaal claudicatio intermittens of nog concreter symptomatisch Perifeer Arterieel Vaatlijden (sPAV). 

Looptherapie werkt en is preferred care
Bij een stepped care aanpak met Gesuperviseerde Loop Therapie (GLT) als eerste keus voor deze patiënten vanaf Fontaine II, hoeft vaatchirurgie pas in een later stadium te worden overwogen. Dit blijkt uit recent promotieonderzoek van Fokkenrood. Het voordeel is dat looptherapie kosteneffectiever (een besparing van € 30 miljoen) en veiliger (geen operatierisico’s) is én dat de patiënt in zijn geheel wordt behandeld. 

Ook wordt bij het vergroten van de loopafstand rekening gehouden met comorbiditeit, leefstijl en zelfmanagement worden betrokken in de behandeling. De erkenning hiervan blijkt onder andere uit het feit dat de vergoeding voor de fysiotherapie met GLT vanaf 2017 is opgenomen in de basisverzekering. 

Longrevalidatie bij COPD zeer effectief 
Het aantal patiënten met Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) zal in Nederland door het toenemen van de gemiddelde leeftijd en een rookverleden de komende 20 jaar stijgen met wel 70% (RIVM, 2013). De fysiotherapeut speelt een belangrijke rol in de begeleiding van deze patiëntengroep. 

Uit de meest recente Cochrane review van McCarthy in 2016 blijkt dat de effectiviteit van longrevalidatie bij patiënten met COPD zo positief is, dat vergelijkend onderzoek met andere therapieën niet langer nodig is. 

De revalidatie, waarvan de oefentherapie vaak de hoeksteen wordt genoemd, leidt tot het verminderen van kortademigheid en vermoeidheid en een toename van het inspanningsvermogen, kwaliteit van leven, het emotionele functioneren en het gevoel van controle over eigen functioneren. Toekomstige uitdagingen liggen op het vlak van het activeren. Want hoewel men na deze oefentherapie meer kan wil dit niet zeggen dat men dit ook gaat doen. 

Hartrevalidatie na infarct maakt gezonder
In Nederland krijgen zo’n 30.000 mensen per jaar een hartinfarct. Daarvan volgt ongeveer 40% het hartrevalidatieprogramma. Naast het opbouwen van de conditie en verbeteren van de kwaliteit van leven, blijkt uit de Cochrane review van Anderson (2016) dat hartrevalidatie door middel van oefentherapie herhaalde ziekenhuisopnames voorkomt en het risico op cardiovasculair overlijden vermindert. 

Aansluitend daarop blijkt uit het grootste onderzoek naar hartrevalidatie in Nederland ooit, Opticare, dat verlenging van dit programma met meer aandacht voor het verbeteren van de leefstijl en psychische ondersteuning ervoor zorgt dat de patiënt die het programma volledig volgt, actiever, gelukkiger en gezonder is.

Samenvattend kunnen we stellen dat aangetoond is dat de fysiotherapeut die zich richt op hart-, vaat- en longpatiënten, duidelijk meerwaarde kan hebben voor een zeer grote patiëntengroep en dat dit maatschappelijk steeds meer erkend en ondersteund wordt. 

Pieter de Roos, MSc in Evidence Based Practice, HVL-fysiotherapeut 

Relevante cursussen:

• COPD en Astma in de Fysiotherapie
• Ganganalyse en Looptraining
• Beweegprogramma Coronaire Hartziekten