Ergotherapie bij chronische pijnklachten, is chronisch wel chronisch?

Stel je voor: je kampt sinds enige tijd met pijnklachten. Er is geen lichamelijk letsel objectiveerbaar en toch voel je te pas en te onpas de pijn. En dat al langer dan 3 maanden. In de medische wereld heb je dan chronische pijn. Door de pijn kun je de handelingen die je leven betekenis geven niet meer naar wens uitvoeren. Zoals je werk in volle omvang waarmaken, onafhankelijk zijn in de uitvoering van je huishouden, activiteiten met je gezin en/of je vrienden ondernemen et cetera. De energie die pijn opslokt is enorm.
 
Eenmaal beland in het medisch circuit hoor je dan geregeld: “leer er maar mee leven.” Dat is geen fijn bericht. Want ja, hoe dan? En is het inderdaad zo dat de klachten nooit meer overgaan of kunnen verminderen?

Uw klachten zijn chronisch

Als ergotherapeut werkend binnen de pijnrevalidatie bij Heliomare Revalidatie in Wijk aan Zee, hoor ik wekelijks dat mensen leven met de cognitie ‘het gaat nooit meer over’, die onder andere is ontstaan vanuit de verkregen boodschap: ‘uw klachten zijn chronisch’. Ergotherapeuten richten zich op de uitvoering van dagelijkse handelingen en rollen die voor iemand zingevend zijn. In mijn werk ervaar ik een grote meerwaarde om cliënten weer naar hun waarden te laten handelen. Dat is bij pijn een gezamenlijke zoektocht.
 
De kracht van ergotherapeuten in de behandeling van langdurige klachten schuilt mijns inziens in het feit dat zij uitgaan van vier kernelementen: de cliënt, zijn handelen, de omgeving en de therapeut. Het lukt gelukkig steeds vaker om, in het geval van pijnklachten, een uit balans geraakt beschermingssysteem dat zorgt voor pijnklachten, weer (meer) in regie te brengen bij de persoon. In plaats van de pijn als regisseur, wordt de persoon weer hoofdpersoon in diens eigen leven en krijgt deels of geheel regie over de klachten.

Langdurig in plaats van chronisch

De energie die de pijn opslokt neemt dan vaak af. En de pijn? Die blijkt niet altijd zo chronisch als verwacht. De benaderingswijze van de ergotherapeut is van groot belang. Ik focus er vooral op om de ander niet veroordelend tegemoet te treden en eerlijk en oprecht te zijn in mijn taalgebruik. Ik hanteer daarbij liever de term langdurige in plaats van chronische klachten.
 
Langdurig wil zeggen dat het over kan gaan. Mijn dagelijkse ergotherapiepraktijk wijst dit ook uit. Steeds vaker merk ik dat pijnklachten de uitvoering van allerlei rollen niet meer of minder negatief beïnvloedt dan op basis van de uitspraak ‘chronische klachten’ in eerste instantie werd gedacht. Hoe?

Aandacht voor stressreductie

Door bewustwording van activiteiten die energie geven en nemen, daarin effectief leren balanceren, door aandacht voor stressreductie, door stil te staan bij lichaamssignalen tijdens de uitvoering van alledaagse handelingen, én door de pijn met meer mildheid te leren benaderen. Ik laat cliënten ervaren hoe zij met hun aandoening kunnen bewegen in de letterlijke en figuurlijke zin, in diverse contexten. Ze leren zich richten op wat kan zonder de pijn te ontkennen. Denken, doen en voelen in de 24 uur van de dag. En dan valt er ook met pijn betekenisvol te leven.
 
Susanne Niesten
Ergotherapeut en docent

Relevante cursussen:

-              Acceptance & commitment therapy (ACT)
-              Shared decision making
-              Werken met Mindfulness in de zorg