“Mensen worden ouder, leven langer met vaak meerdere chronische ziektes. Hierdoor ontstaat er meer vraag naar zorg, specifiek naar langdurige zorg,” aldus Ellen Ricke, promovendus, onderzoeker Therapietrouw én voormalig fysiotherapeut. “Van zorgprofessionals wordt een meer coachende en begeleidende rol gevraagd.”
We hebben te maken met hogere zorgkosten en meer druk op zorgpersoneel, waar sowieso al een tekort aan is. Ellen: “De visie op ziekte is veranderd; er wordt tegenwoordig uitgegaan van ‘positieve gezondheid’. Er wordt van patiënten verwacht dat zij veerkrachtig en zelfredzaam zijn. Om aan de veranderde visie en positieve gezondheid te kunnen bijdragen en om de druk (financieel en mankracht) op zorg te kunnen verminderen, is meer zelfmanagement een mogelijke oplossing.” Ellen Ricke deed onderzoek naar preventie van zorg, met de focus op COPD. Centraal in haar onderzoek staat therapietrouw.
Gedrag veranderen
“Therapietrouw,” legt Ellen uit, “is de mate waarin de patiënt zijn behandeling uitvoert in overeenstemming met de afspraken die hij heeft gemaakt met zijn zorgverlener. Therapietrouw bestaat uit een aantal gedragingen: naar afspraken met de zorgverlener gaan, het volgen van de voorgeschreven behandeling en communiceren met de zorgverlener over resultaten en activiteiten die al dan niet thuis worden uitgevoerd.” Ellen geeft aan dat patiënten hun gedrag moeten veranderen om de klachten die zij hebben te verbeteren. Denk hierbij aan mensen met lage rugklachten die meer moeten bewegen en/of hun houding tijdens het werk dienen aan te passen of om de ziekteprogressie te vertragen. “Blijvende gedragsverandering realiseren, denk aan een actieve leefstijl en een gezond voedingspatroon ontwikkelen, vergt in eerste instantie langdurige therapietrouw.”
Zelfmanagement
Ellen vervolgt: “Als mensen niet therapietrouw zijn, worden vaak slechtere behandelresultaten gezien, een toename van klachten en inefficiënt gebruik van gezondheidszorg. De geschatte last aan vermijdbare zorgkosten loopt in de miljoenen per jaar. Het effect van een behandeling is afhankelijk van het gedrag van de patiënt. Als zorgverlener ligt hier een belangrijke taak om mensen te helpen met zelfmanagement en therapietrouw. Belangrijke sleutel die bijdraagt aan het succes is de relatie tussen patiënt en therapeut. Verdiep je in je patiënt, zorg voor een goede vertrouwensband, wees loyaal en toon begrip. Dan zul je zien dat het de patiënt beter lukt om daadwerkelijk veranderingen door te voeren op langere termijn.”
De vier basiselementen van de patiënt/therapeut-relatie
- Vertrouwen. Patiënten die hun therapeut vertrouwen en ‘aardig vinden’ zijn tevredener en voelen zich beter in staat om gewenst gedrag uit te voeren.
- Kennis. Wanneer therapeuten kennis hebben van de zorgen van patiënten en inspelen op de verwachtingen van patiënten neemt de tevredenheid van patiënten toe, evenals wanneer zorgverleners patiënten de gelegenheid geven om informatie te delen.
- Begrip. Vriendelijkheid, warmte, emotionele steun en zorgzaamheid (aanzien) van therapeuten hangen samen met patiënttevredenheid.
- Loyaliteit. Patiënten voelen zich meer tevreden wanneer zorgverleners blijvende steun bieden; continuïteit van zorg verbetert de tevredenheid van patiënten.
Tips & Tricks
- Geef uitleg over therapietrouw
- Stel samen met de patiënt een behandelplan op, passend bij zijn of haar context
- Betrek de omgeving van de patiënt voor meer sociale steun
- Ondersteun met behulp van eHealth (patiëntportals, online behandelprogramma’s, medische apps)
- Investeer in een goede patiënt/therapeut-relatie:
- Zorgen voor wederzijds vertrouwen
- Kennis hebben van zorgen en verwachtingen van de patiënt en de patiënt kennis laten delen
- Zorgen voor waardering en respect
- Loyaliteit; bieden van blijvende steun
Ellen Ricke | ProHealth Magazine 2023-03
“Een manier om patiënten te helpen met therapietrouw en blijvende gedragsverandering, is investeren in de patiënt/therapeut-relatie”
